Doğrudan Yatırım Kanunu Kapsamında Yabancı Uyrukluların Çalışma İzinleri

Yabancı doğrudan yatırımlarına ilişkin ilkeler özel olarak 4875 nolu Yabancı Doğrudan Yatırımı Kanunu ve Yabancı Doğrudan Yatırım Kanunu uygulama düzenlemesinde özel olarak düzenlenmiştir. 4874 sayılı kanunun 1.maddesi Yabancı Doğrudan Yatırım Kanunu’nun amacını tanımlamaktadır ;

“Bu kanunun amacı yabancı yatırımcıları teşvik, haklarını korumak, uluslararası standartlarda yatırım kavramını tanımlamak, yatırımcıyı bu standartlara ulaştırmak, yabancıların doğrudan yatırımları görüntüleme ve onay için uyarı sistemi kurmak ve belirlenmiş politikalarla yabancıların doğrudan yatırımlarını arttırmaktır. Bu kanun doğrudan yabancı yatırımları için uygulanacak işleyişi düzenlemektedir.”

Doğrudan yabancı yatırım teşviklerine uyumlu olarak, diğer bazı politikalar ve ilkeler, yabancı doğrudan yatırımlardaki yabancı çalışanlar için özel bir kararname ile düzenlenmiştir.

Doğrudan yabancı yatırımlardaki yabancı personel çalışma düzenlemesi bu tarz yatırımlarda çalışacak yabancı personele ait prosedür ve ilkeleri düzenlemektedir. Bununla beraber, düzenlemenin 2.maddesine göre, bu prosedür ve ilkeler sadece doğrudan yabancı yatırımlardaki “Kilit Personel”e uygulanabilecektir. Aynı düzenlemenin 4.maddesinde, bu kilit personel aşağıdaki özelliklerden birini taşımalıdır.

1. (1) Şirketin üst yönetimi ya da idareci pozisyonunda çalışmak, (2) Şirketin tamamını ya da bir kısmını idare etmek, (3) Şirketin hesap denetçisi, yönetici ve teknik personeli denetim ve kontrol eden işler, (4) Şirkete yeni personel alabilen veya işten çıkarma yetkisini ya da bu konularda önerilerde bulunabilen kişiler; yukarıdaki alanlarda etkisi veya otoritesi olan, şirketin iş ortağı, yönetim kurulu başkanı, kurul üyesi, genel menajer, genel menajer idarecisi, şirket yöneticisi ve yardımcısı gibi benzer pozisyonlar.
2. Şirket için gerekli olan hizmet, araştırma araçları, teknik ve yöntemler hakkında bilgisiyle yardımcı olan kişiler,
3. Bir irtibat ofisinde ana şirket adına imza yetkilisi olan en fazla bir kişi,

Aynı düzenlemenin 4.maddesinde yabancı sermayeli bir şirketin, özel olarak doğrudan yabancı yatırım olması için aşağıdaki koşullardan en az birini sağlaması gereklidir;

1. Yabancı iş ortağının toplam sermaye paylaşım miktarının en az 1.062.691 TL olduğu koşullar altında, şirketin ya da şubenin son yıllık devir miktarı en az 79,8 milyon TL olmalıdır.
2. Yabancı iş ortağının toplam sermaye paylaşım miktarının en az 1.062.691 TL olduğu koşullar altında , şirketin ya da şubenin son yıllık ihracat miktarı gerçekte en az 1 milyon USD olmalıdır.
3. Yabancı iş ortağının toplam sermaye paylaşım miktarının en az 1.062.691 TL olduğu koşullar altında, şirketine ya da şubenin geçtiğimiz yıl en az 250 kayıtlı çalışanın bulunmalıdır.
4. Şirket ya da şube en az sabit yatırım miktarı tahmin edilebilen olarak en az 26,6 milyon TL olmalıdır.
5. Doğrudan yabancı yatırım yapan ana şirketin, ana merkezinin bulunduğu ülkeden en az bir başka ülkede yönetim ofisinin kurulmuş olması.

ÇALIŞMA İZNİ BAŞVURULARI

Özel bir doğrudan yabancı yatırımda çalışacak kilit personelin çalışma izni başvuruları, Yabancıların Çalışma İzni Kanunu’nun 14.maddesindeki esasa göre reddedilemez. 14. Madde Çalışma ve Sosyal Güvelik Bakanlığı’na dört hafta içinde ülkede başvurulan pozisyonda çalışmak için aynı kalitede bir kişinin bulunması halinde çalışma iznini reddetme hakkı verilmiştir. Çalışma izni başvuruları yurt dışındaki Türk temsilcileri aracılığıyla yapılmaktadır. Son 6 ayda geçerli bir ikamet izninin bulunduğu durumlarda, Türkiye’de ikamet eden yabancılar başvurularını doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapabilmektedir. Kilit personelin çalışma alanı mesleki eğitimiyle alakasız olduğu durumda, bakanlık ilgili makamlardan profesyonel verimlilik hakkında fikir almaz. Bu kilit personeller için ilgili akademik ve profesyonel nitelik prosedürleri uygulanmaz. Çalışma izni başvurusundaki gerekli sıradan dokümanlara ek olarak, kilit personel için çalışma izni başvurularında, bakanlığa “özel yabancı doğrudan yatırım” belgelerinin şirket yada şube tarafından kanıt için onaylanması gerekir. Uygun olarak yapılmış bir başvuru 15 gün içinde gereken belgelerin bakanlığa gönderilmesiyle değerlendirilir ve belirlenir. Bu 15 günlük süre profesyonel hizmetlerin sürecine göre kilit personelin başvurusuyla uzatılabilir.